Turkey: રાષ્ટ્રપતિ એર્દોગાનની ફરિયાદ, રશિયાના S-400 ડિફેન્સ સિસ્ટમ અંગે સવાલો
Turkeyના રાષ્ટ્રપતિ રેસેપ તૈયપ એર્દોગાને તાજેતરમાં એક મોટું અને ચોંકાવનારું નિવેદન આપ્યું છે, જે આંતરરાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ અને રાજકીય વર્તુળોમાં ભારે ચર્ચાનો વિષય બની ગયું છે. તેમણે ખુલ્લેઆમ સ્વીકાર્યું કે રશિયાથી ખરીદવામાં આવેલ S-400 એર ડિફેન્સ મિસાઇલ સિસ્ટમ તુર્કીની સુરક્ષા માટે પૂરતી અસરકારક સાબિત થઈ નથી.
એર્દોગાને જણાવ્યું: “અમે જ્યારે S-400 ખરીદી, ત્યારે અમને મોટા ઉંમીદો હતી. પરંતુ હકીકતમાં આ સિસ્ટમ આપણને પૂરતી સુરક્ષા નથી આપી રહી.” આ નિવેદન તુર્કી અને રશિયાના સંબંધો ઉપરાંત નાટો અને પશ્ચિમી વિશ્વ માટે પણ સ્પષ્ટ સંકેતરૂપ છે કે તુર્કી હવે રશિયાની ટેકનોલોજી પર પૂરતી રીતે નિર્ભર રહી શકશે એવું નથી.
S-400 અને તુર્કી વચ્ચેનો વિવાદાસ્પદ સોદો
2017માં તુર્કી અને રશિયાના વચ્ચે લગભગ 2.5 બિલિયન ડોલરના કરારમાં S-400 મિસાઇલ સિસ્ટમની ખરીદી થઈ હતી, જે પછીથી અમેરિકાના તથા નાટોના દેશો સાથે તુર્કીના સંબંધોમાં તણાવ સર્જાયો. અમેરિકાએ તુર્કીને તેના પ્રખ્યાત F-35 ફાઈટર જેટ પ્રોજેક્ટમાંથી પણ દૂર કરી દીધું હતું.
S-400 શું છે?
S-400 રશિયાની સૌથી અદ્યતન એર ડિફેન્સ સિસ્ટમમાંનું એક છે, જે 400 કિલોમીટરની અંતર સુધી દુશ્મન વિમાન, ડ્રોન અને મિસાઇલને અટકાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. રશિયાએ તેને “અજેય અને અચૂક” સિસ્ટમ તરીકે પરિચિત કરાવ્યો છે. જોકે, તુર્કીના રાષ્ટ્રપતિએ આ દાવા સામે સંશય વ્યક્ત કર્યો છે. વ્યવહારિક સ્થિતિમાં, ખાસ કરીને મધ્ય પૂર્વ અને સીરિયાના સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં તેની અસરકારકતાને લઈને અસ્પષ્ટતા અને અસંતોષ નોંધાયો છે.
રશિયાની પ્રતિષ્ઠા માટે આચમકો
S-400 રશિયાની આંતરરાષ્ટ્રીય સૈન્ય પ્રતિષ્ઠા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. હવે જ્યારે તુર્કી જેવી મહત્વપૂર્ણ સહયોગી દેશ તેને અપૂર્ણ ગણાવે છે, ત્યારે અન્ય ખરીદદારોમાં આ પ્રણાલી અંગે શંકા ઉઠી શકે છે. નાટોના મહત્ત્વના સભ્ય દેશો, ખાસ કરીને અમેરિકા, તુર્કીના આ નિવેદનથી ખુશ રહેશે, કારણ કે તેઓ લાંબા સમયથી રશિયન ટેકનોલોજીથી દૂર રહેવા માટે પ્રયત્નશીલ છે. તુર્કી હવે પશ્ચિમી દેશોથી વૈકલ્પિક ટેકનોલોજી ખરીદવાની તાકીદમાં હોઈ શકે છે.
તુર્કીના આ નિવેદનથી રશિયા-તુર્કી સંબંધો અને આંતરરાષ્ટ્રીય રક્ષણ ક્ષેત્રમાં નવા પ્રશ્નો ઉભા થયા છે, અને આ સમગ્ર પરિસ્થિતિ આગામી સમયમાં વધુ રાજકીય અને સૈન્ય પરિવર્તનો લાવી શકે છે.
