UAE ના જૂના પાસપોર્ટ: 1950 ના દાયકાનો અમૂલ્ય ઐતિહાસિક વારસો
UAE: યુએઈના ઇતિહાસમાં 1950ના દાયકાના પાસપોર્ટ એક અનોખા અને મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ તરીકે ઉભરી રહ્યા છે, જે માત્ર આ સમયગાળાની પ્રવાસની પરિસ્થિતિઓને જ દર્શાવે છે, પરંતુ તે સમયના સામાજિક અને રાજકીય સંરચનાઓનું પણ દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરે છે. આ સમયના પાસપોર્ટ યુએઈના ઇતિહાસ, તેના વિકાસ અને બદલાતી વેળાના જીવંત પ્રમાણરૂપ છે.
પાસપોર્ટની ઐતિહાસિક ભૂમિકા
1950 ના દાયકા પહેલા, આરબ દેશોમાં મુસાફરી માટે પાસપોર્ટ અથવા મુસાફરી દસ્તાવેજોની કોઈ ચોક્કસ આવશ્યકતા ન હતી. લોકો બિનસત્તાવાર દસ્તાવેજો સાથે મુસાફરી કરતા હતા, ખાસ કરીને પાસપોર્ટ વગર. જો કે, 1950 ના દાયકામાં, તેલની શોધ અને તેની સાથે રોજગારની નવી તકોએ આરબ દેશોમાં તેમના નાગરિકો અને કામદારોને ઓળખવા માટે પાસપોર્ટ જેવા આવશ્યક દસ્તાવેજોની જરૂરિયાત ઊભી કરી. પાસપોર્ટની વધતી જતી માંગ, ખાસ કરીને કુવૈત, કતાર અને બહેરીન જેવા દેશોમાં, તેલ ઉદ્યોગની વધતી માંગને કારણે પાસપોર્ટનું મહત્વ વધ્યું.
યુએઈનું ગઠન અને પાસપોર્ટની શરૂઆત
યુએઈનું ગઠન 1971માં થયું હતું, પરંતુ તે પહેલાં “ટ્રૂશિયલ સ્ટેટ્સ” હેઠળ અલગ-અલગ શેખડોમ (શેખોના રાજ્યો) માં વહીવટ થઈ રહ્યો હતો. 1957થી, આ રાજ્યોમાં પાસપોર્ટની જારીકરણી શરૂ થઈ હતી, અને રસ અલ-ખૈમાહ જેવા સ્થળોએ પણ 1950ના દાયકામાં પાસપોર્ટ જારી કરવા શરૂઆત કરી હતી. તે સમયે પાસપોર્ટ એક પ્રતિક તરીકે કામ કર્યા હતા, જે વિસ્તારિક કનેક્ટિવિટી અને વિકાસના પ્રતિક હતા.
પાસપોર્ટના રંગ અને તેમના મહત્વ
1950ના દાયકાથી પહેલાં જારી થયેલા પાસપોર્ટના રંગ તેમના પ્રશાસનિક અને ઐતિહાસિક સંદર્ભને દર્શાવે છે:
- આછો લાલ રંગ – આ પાસપોર્ટ ટ્રૂશિયલ સ્ટેટ્સના સમયગાળામાં જારી કરવામાં આવ્યા હતા.
- લીલો રંગ – આ પાસપોર્ટ તે સમયના પ્રશાસનિક દૌરનાં હતા.
- ગાઢ લાલ – આ પાસપોર્ટ યુએઈના ગઠનથી પહેલાં જારી કરવામાં આવ્યા હતા.
- વાદળી રંગ – આ પાસપોર્ટ ખાસ કરીને પ્રવાસીઓ માટે હોય છે.
આ રંગો માત્ર દસ્તાવેજોની અલગ અલગ શ્રેણીઓ બતાવતા નથી, પરંતુ તે સમયના રાજકીય અને સામાજિક પરિવર્તનોની પણ એક ઝલક પ્રદાન કરે છે.
વ્યક્તિગત ઓળખના રીતો
આજકાલના પાસપોર્ટમાં જે વ્યક્તિગત માહિતી સામાન્ય રીતે હોય છે, જેમ કે નામ, જન્મતારીખ, અને ફોટો, તે સમયના પાસપોર્ટમાં વધુ વિશિષ્ટ માહિતી હોય હતી. આ પાસપોર્ટ્સમાં ન માત્ર આંખો અને વાળના રંગનો ઉલ્લેખ થતો, પરંતુ અન્ય શારીરિક વર્ણનો પણ આપવામાં આવતાં. ઉદાહરણ તરીકે, જો કોઈ વ્યક્તિની દૃષ્ટિ ઓછી હતી, તો તેને “કરીમ અલએયેનાન” (કમઝોર દૃષ્ટિ ધરાવતો) તરીકે દર્શાવવામાં આવતો, જે આજકાલના પાસપોર્ટમાં ન મળે છે.
આ ઉપરાંત, આ પાસપોર્ટ્સમાં જન્મસ્થાનની વિગતો પણ આપવામાં આવતી, જેના દ્વારા એ સમજાયું કે ઘણા લોકો જેમનો જન્મ યુએઈના બહાર થયો હતો, તેઓ પણ આ પાસપોર્ટ્સ મારફતે યુએઈની નાગરિકતા મેળવી રહ્યા હતા. આ દસ્તાવેજોમાં તે સમયેના સમાજના અનેક અનકહેલા અને અજાણ્યા કિસ્સાઓ છુપાયેલા છે, જે આજે અમને આ ઐતિહાસિક કાગળ દ્વારા જાણી શકાય છે.
સંરક્ષણ અને મહત્વ
યુએઈમાં આ જૂના પાસપોર્ટ્સનું સંરક્ષણ 2011માં શરૂ થયું હતું. આ પાસપોર્ટ્સ ફક્ત મુસાફરીના દસ્તાવેજો નથી, પરંતુ તે એક ઐતિહાસિક ટાઈમ કૅપ્સ્યૂલની જેમ કામ કરે છે, જે તે સમયેની સામાજિક અને રાજકીય પરિસ્થિતિઓને જીવંત રાખે છે. દસ્તાવેજ વિશેષજ્ઞ મોહમ્મદ અલખ્વાજાએ કહ્યું કે, આ પાસપોર્ટ્સમાં વ્યક્તિગત અને ઐતિહાસિક વાર્તાઓ હોય છે, જે આજ પણ લોકો વચ્ચે વહેંચી શકાય છે.
યુએઈના જૂના પાસપોર્ટ્સનું સંરક્ષણ ફક્ત તે સમયની ઓળખ જ રાખતું નથી, પરંતુ આ એ માટે મહત્વપૂર્ણ શૈક્ષણિક અને ઐતિહાસિક સાધન બની રહ્યું છે, જે આવનારી પેઢીઓને એક અમૂલ્ય વારસો આપવા માટે સક્ષમ છે.
