UK: શું હવે માનવ ડીએનએ બનાવી શકાય છે?બ્રિટનના વૈજ્ઞાનિકોનો ક્રાંતિકારી પ્રયાસ શરૂ
UK: બ્રિટનના વૈજ્ઞાનિકોએ માનવ ડીએનએ (DNA) કૃત્રિમ રીતે બનાવવાનો એક અભૂતપૂર્વ અને અગ્રગામી પ્રયોગ શરૂ કર્યો છે, જે મેડિકલ વિજ્ઞાનમાં ક્રાંતિ લાવી શકે છે. જોકે આ ટેકનોલોજી સાથે અનેક નૈતિક પ્રશ્નો પણ ઊભા થયા છે.
શું છે આ પ્રોજેક્ટ?
૧૦૬ કરોડ રૂપિયાના ભંડોળથી વિશ્વની સૌથી મોટી તબીબી સંસ્થા, વેલકમ ટ્રસ્ટ દ્વારા શરૂ કરાયેલ સિન્થેટિક હ્યુમન જીનોમ પ્રોજેક્ટનો હેતુ પ્રથમ વખત ડીએનએના નાના ભાગો જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર જીનોમ બનાવવાનો છે. ૨૫ વર્ષ પહેલાં, હ્યુમન જીનોમ પ્રોજેક્ટે ડીએનએ વાંચવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો હતો. હવે વૈજ્ઞાનિકો તેને બનાવવા તરફ એક મોટું પગલું ભરી રહ્યા છે.
શું થઈ શકે છે ફાયદો?
કેમ્બ્રિજ સ્થિત MRC લેબોરેટરીના મુખ્ય સંશોધક ડો. જુલિયન સેલના જણાવ્યા મુજબ,
“આ ટેકનોલોજી દ્વારા અમે એવા કોષો બનાવી શકીશું જે વૃદ્ધાવસ્થામાં ઘટતી ક્ષમતાને સુધારી શકે, તૂટેલા અંગો પાછા કાર્યક્ષમ બનાવી શકે અને ગંભીર રોગો સામે લડી શકે.”
શુદ્ધ સંશોધન માટે ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ
પ્રોજેક્ટ માત્ર લેબોરેટરી સુધી સીમિત છે – “કૃત્રિમ માનવ” બનાવવાનો ઈરાદો નથી. વેલકમ સેંગર ઇન્સ્ટિટ્યૂટના ડિરેક્ટર પ્રોફેસર મેથ્યુ હર્લ્સ કહે છે કે:
“ડીએનએ તૈયાર કરીને અમે તેને કેવી રીતે કાર્ય કરે છે એ સારી રીતે સમજી શકીશું અને નવી સારવાર શોધી શકીશું.”
નૈતિકતા અંગે ચિંતાઓ
પરંતુ, આ ત્વરિત આગળ વધતી ટેકનોલોજી સાથે નૈતિક શંકાઓ પણ ઊભી થઈ છે.
બિયોન્ડ GM નામની સંસ્થાના ડો. પેટ થોમસ ચેતવે છે કે:
“ટેકનોલોજી સારા માટે હોય એ આશા છે, પરંતુ તેનો ઉપયોગ દુષ્ટ હેતુઓ માટે પણ થઈ શકે.”
એડિનબર્ગ યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર બિલ અર્નશો ઉમેરે છે:
“હવે જેન બહાર આવી ગયો છે. હવે નિયમો બનાવવાથી બહાર છે કે કોઈ તેનાથી શું કરશે.”
નૈતિકતા જાળવવા સામાજિક અભિગમ
કેન્ટ યુનિવર્સિટીની પ્રોફેસર જોય ઝાંગના નેતૃત્વમાં નૈતિકતા અને સમાજશાસ્ત્ર પર આધારિત સમાનાંતર કાર્યક્રમ ચાલી રહ્યો છે, જેમાં સામાન્ય લોકોના મંતવ્યો પણ લેવામાં આવે છે.
ડૉ. ટોમ કોલિન્સ કહે છે:
“જેમ ટેકનોલોજી આગળ વધી રહી છે, તેમ આપણે પણ જવાબદારીથી વિચારવું પડશે — અને શરૂથી જ નૈતિકતા સાથે કામ કરવું પડશે.”
ભવિષ્યનો દ્રષ્ટિકોણ
જો આ પ્રયોગ સફળ રહેશે, તો તે કેન્સર, હૃદય રોગો અને જિન્સ સંબંધિત બીમારીઓના ઈલાજમાં પાયાપલટ લાવી શકે છે. પણ, સાથે એક મોટો પ્રશ્ન ઊભો થાય છે — શું આપણે આવા ભવિષ્ય માટે તૈયાર છીએ?
આ ટેકનોલોજી પોતાની સાથે નવીનતાઓ અને ચિંતાઓ બંને લાવે છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે આપણે તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકીશું કે નહીં.
