UN report: ભારતની વસ્તી ૧.૪૬ અબજે પહોંચી, પણ પ્રજનન દરમાં ઘટાડો: UN રિપોર્ટનો મોટો ખુલાસો
UN report: સંયુક્ત રાષ્ટ્રનો એક અહેવાલ બહાર આવ્યો છે જેમાં આ વર્ષના અંત સુધીમાં ભારતની સંભવિત વસ્તી તેમજ વર્તમાન પ્રજનન દર વિશે માહિતી આપવામાં આવી છે.
UN report: સંયુક્ત રાષ્ટ્રએ વિશ્વ વસ્તી સ્થિતિ (SOWP) અહેવાલ ૨૦૨૫ બહાર પાડ્યો છે. આ અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ૨૦૨૫ ના અંત સુધીમાં ભારતની વસ્તી ૧.૪૬ અબજ સુધી પહોંચી શકે છે અને આ વસ્તી સમગ્ર વિશ્વમાં સૌથી વધુ હશે. તે જ સમયે, આ અહેવાલમાં પ્રજનન દર વિશે પણ ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે. અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે દેશનો પ્રજનન દર કુલ પ્રજનન દર કરતાં નીચે આવી ગયો છે. આ અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશમાં લાખો લોકો તેમના પ્રજનન લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી અને આ પરિસ્થિતિને ઓછી અથવા વધતી વસ્તીને બદલે વાસ્તવિક સમસ્યા તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે.
પ્રતિ મહિલા પ્રજનન દર શું છે?
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ભારતમાં કુલ પ્રજનન દર પ્રતિ મહિલા 1.9 પર આવી ગયો છે, જે 2.1 ના રિપ્લેસમેન્ટ સ્તરથી નીચે છે. આ સ્પષ્ટ કરે છે કે ભારતની સ્ત્રીઓ એક પેઢીથી બીજી પેઢી સુધી વસ્તી જાળવી રાખવા માટે ઓછા બાળકોને જન્મ આપી રહી છે. આપણે આને આ રીતે પણ સમજી શકીએ છીએ કે દરરોજ આ દુનિયા છોડીને જતા લોકોની સંખ્યા એટલી નથી જેટલી નવા જન્મો છે.
કયા વય જૂથના લોકો કેટલા ટકા છે?
તમને જણાવી દઈએ કે અહેવાલ મુજબ, દેશમાં જન્મ દરમાં ઘટાડો થયો છે, પરંતુ હજુ પણ ભારતની યુવા વસ્તી હજુ પણ દેશની વસ્તીનો ખૂબ મોટો ભાગ છે. અહેવાલ મુજબ, 0-14 વય જૂથમાં 24 ટકા યુવાનો, 10-19 વય જૂથમાં 17 ટકા, 10-24 વય જૂથમાં 26 ટકા યુવાનો છે. દેશની વસ્તીના 68 ટકા કામકાજની ઉંમરના છે જે 15-64 વર્ષ છે. આ આંકડાઓ દેશમાં પર્યાપ્ત રોજગાર અને સારી નીતિ સાથે સંભવિત વસ્તી વિષયક લાભ આપી શકે છે. મતલબ કે, જો રોજગાર અને સારી નીતિ હશે, તો ભારત ભવિષ્યમાં આર્થિક મહાસત્તા બની શકે છે કારણ કે દેશમાં કામ કરતા લોકોની સંખ્યા વધુ છે.
એન્ડ્રિયા એમ. વોજનેરે શું કહ્યું?
યુએનએફપીએના ભારત પ્રતિનિધિ એન્ડ્રિયા એમ. વોજનેરે આ અહેવાલ પર કહ્યું, ‘ભારતે પ્રજનન દર ઘટાડવામાં સારી પ્રગતિ કરી છે. વર્ષ 1970 માં, પ્રતિ મહિલા લગભગ 5 બાળકો હતા અને આજે લગભગ બે બાળકો છે. આનો સંપૂર્ણ શ્રેય સારા શિક્ષણ અને પ્રજનન સ્વાસ્થ્ય સંભાળને જાય છે.’
