US: વસ્તી અને શક્તિમાં પાછળ, તો કેમ દક્ષિણ આફ્રિકા પર દબાણ કરી રહ્યું છે અમેરિકા?
US: અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને વિદેશ સચિવ માર્કો રુબિયોના તાજેતરના નિવેદનોથી એ પ્રશ્ન ઉભો થાય છે કે અમેરિકા દરેક ક્ષેત્રમાં અમેરિકાથી પાછળ રહેલા દેશ દક્ષિણ આફ્રિકા સામે આક્રમક વલણ કેમ અપનાવી રહ્યું છે. ટ્રમ્પે રવિવારે તેમના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ‘ટ્રુથ સોશિયલ’ પર દાવો કર્યો હતો કે દક્ષિણ આફ્રિકામાં જમીન કબજે કરવામાં આવી રહી છે અને માનવાધિકારનું ઉલ્લંઘન થઈ રહ્યું છે, પરંતુ આ ઘટનાના કોઈ નક્કર પુરાવા આપ્યા નથી. તેમણે કહ્યું, “દક્ષિણ આફ્રિકા જમીન જપ્ત કરી રહ્યું છે અને લોકોના ચોક્કસ જૂથો સાથે ખૂબ જ ખરાબ વર્તન કરી રહ્યું છે.”
US: ટ્રમ્પે એમ પણ કહ્યું કે અમેરિકા ભવિષ્યમાં દક્ષિણ આફ્રિકાને કોઈ ભંડોળ આપશે નહીં. આ અંગે અમેરિકાના વિદેશ મંત્રી માર્કો રુબિયોએ પણ પ્રતિક્રિયા આપી હતી, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે તેઓ 20-21 ફેબ્રુઆરીએ જોહાનિસબર્ગમાં યોજાનારી G-20 સમિટમાં ભાગ લેશે નહીં. તેમણે દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકાર પર “અમેરિકન વિરોધી” એજન્ડાને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને “એકતા, સમાનતા અને સ્થિરતા” ના નામે G20 નો દુરુપયોગ કરવાનો આરોપ મૂક્યો.
દક્ષિણ આફ્રિકાની વસ્તી લગભગ 64 મિલિયન છે, જ્યારે અમેરિકાની વસ્તી 330 મિલિયનથી વધુ છે, અને જો આપણે લશ્કરી કે આર્થિક શક્તિની વાત કરીએ તો અમેરિકા ઘણું આગળ છે. છતાં, અમેરિકાનું આ આક્રમક વલણ કેમ? આ પ્રશ્ન એવા દેશો માટે મહત્વપૂર્ણ છે જે પોતાની સ્વાયત્તતા અને વિકાસના પ્રયાસો વચ્ચે દબાણ અનુભવે છે.
રુબિયોનું આ નિવેદન ટ્રમ્પની તે ટીકા સાથે જોડાયેલું છે, જેમાં તેમણે દક્ષિણ આફ્રિકાના જમીન સુધારાઓ પર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. ટ્રમ્પે કહ્યું હતું કે દક્ષિણ આફ્રિકામાં મોટા પાયે માનવાધિકારોનું ઉલ્લંઘન થઈ રહ્યું છે. જોકે, દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકારે આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા. દક્ષિણ આફ્રિકાના રાષ્ટ્રપતિ સિરિલ રામાફોસાએ આ આરોપને નકારી કાઢ્યો, અને કહ્યું કે તેમની સરકાર જમીન હડપ કરવાને બદલે જમીન સુધારણાને આગળ ધપાવી રહી છે અને અમેરિકાને તેની નીતિથી સંપૂર્ણ રીતે માહિતગાર રાખવામાં આવશે.
રામાફોસાએ આ મુદ્દા પર ટ્રમ્પના સાથી એલોન મસ્ક સાથે પણ વાત કરી અને યુએસ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા ફેલાવવામાં આવી રહેલી “ખોટી માહિતી” અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી. આ મુદ્દો સંવેદનશીલ છે કારણ કે દક્ષિણ આફ્રિકામાં જમીનની માલિકી એક વિવાદાસ્પદ મુદ્દો બની ગયો છે. રંગભેદના અંતના ત્રણ દાયકા પછી પણ, મોટાભાગની ખેતીની જમીન ગોરા લોકોની માલિકીની છે, અને સરકાર પર નવા જમીન કાયદા લાવવાનું દબાણ વધી રહ્યું છે.
દક્ષિણ આફ્રિકાની સરકાર જમીન સુધારણા માટે નવા કાયદા લાગુ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, જેથી લાંબા સમયથી જમીનથી વંચિત રહેલા લોકોને યોગ્ય અધિકારો મળી શકે. આ પગલું લાંબા સમયથી ચાલી આવતી અસમાનતાઓને દૂર કરવાનો પ્રયાસ છે, પરંતુ આ પ્રક્રિયામાં ઘણા પડકારો પણ ઉભરી રહ્યા છે.
આ વિવાદ વચ્ચે, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું અમેરિકાનું વલણ ફક્ત એક આંતરરાષ્ટ્રીય શક્તિનું છે કે પછી તેમાં રાજકીય અને આર્થિક હિતોની કોઈ ઊંડી રણનીતિ છુપાયેલી છે?
