દવાઓ વિના માઈગ્રેનને કહો બાય-બાય! અપનાવો આયુર્વેદિક અને કુદરતી ઉપાય

માઈગ્રેનના દુખાવાથી થઈ જાઓ છો પરેશાન, નિષ્ણાત દ્વારા જણાવેલ કુદરતી રીતોથી તેને કરો નિયંત્રિત

આજના સમયમાં બગડતી જીવનશૈલીની અસર વ્યક્તિના સ્વાસ્થ્ય પર ખૂબ પડે છે. તેમાં માઈગ્રેનની સમસ્યા પણ સામેલ છે. તેનાથી સંપૂર્ણપણે છુટકારો મેળવી શકાતો નથી, પરંતુ તેને નિયંત્રિત કરી શકાય છે. આવો, જાણીએ નિષ્ણાતો પાસેથી માઈગ્રેનના લક્ષણો, કારણો અને બચાવની રીતો વિશે.

આજની દોડધામ અને તણાવપૂર્ણ જિંદગીમાં માથાનો દુખાવો સામાન્ય છે. ઘણા લોકોના માથાના એક તરફ ખૂબ જ તીવ્ર દુખાવો થાય છે. આ સામાન્ય નથી, પરંતુ માઈગ્રેનની સમસ્યાને કારણે હોઈ શકે છે. તેમાં બીજા ઘણા લક્ષણો પણ દેખાય છે. આ સમસ્યા આજકાલ ખૂબ સામાન્ય બની રહી છે, જેના માટે જીવનશૈલી, આહાર અને અન્ય કારણો જવાબદાર માનવામાં આવે છે. આ સમસ્યા પુરુષોની સરખામણીમાં મહિલાઓમાં વધુ જોવા મળે છે, જેની અસર વ્યક્તિના વર્તન અને અંગત જીવન પર પણ દેખાય છે. માઈગ્રેનને સંપૂર્ણપણે ઠીક કરી શકાતું નથી, પરંતુ તેનાથી બચવા માટે કેટલીક ટિપ્સ અપનાવી શકાય છે.

માઈગ્રેનનો દુખાવો થાય ત્યારે મોટો અવાજ અને પ્રકાશને કારણે આ તકલીફ વધી શકે છે. માઈગ્રેન માત્ર સામાન્ય માથાનો દુખાવો નથી, પરંતુ મગજ અને નસો સાથે જોડાયેલી એક ગંભીર સમસ્યા છે. તેથી આ સ્થિતિમાં યોગ્ય આહાર અને જીવનશૈલી અપનાવવી ખૂબ જરૂરી છે. આજે અમે આ આર્ટિકલમાં તમને જણાવીશું કે માઈગ્રેન થવાનું કારણ શું છે અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય છે.

ડાયાબિટીસમાં ક્યારે ચાલવું? જાણો ચાલવાથી મળતા ૫ મોટા ફાયદા

શું તમે જાણો છો કે એક ગ્લાસ કોલ્ડ ડ્રિંક્સમાં કેટલી ખાંડ હોય છે?

માઈગ્રેન થવાના કારણો

અપોલો સ્પેક્ટ્રા હોસ્પિટલના ન્યુરોલોજિસ્ટ ડોક્ટર ઝુબૈર સરકારએ જણાવ્યું કે માઈગ્રેન મગજની નસો અને તેમાં થતા કેમિકલ ફેરફારો સાથે જોડાયેલી સમસ્યા છે. જ્યારે બ્રેઈનની નસો અસામાન્ય રીતે સંવેદનશીલ બની જાય છે, ત્યારે હળવો કે તીવ્ર પ્રકાશ, મોટો અવાજ, તણાવ કે હોર્મોનલ ફેરફારો પણ માથાના દુખાવાને ટ્રિગર કરી શકે છે. માઈગ્રેનમાં માથાના એક તરફ તીવ્ર દુખાવો અનુભવાય છે. તેમાં ઉબકા, ઉલટી, પ્રકાશ કે મોટા અવાજથી પરેશાની પણ થઈ શકે છે. આ સામાન્ય માથાનો દુખાવો નથી, પરંતુ એક ન્યુરોલોજિકલ કન્ડિશન છે, જેની યોગ્ય ઓળખ અને સારવાર કરાવવી જરૂરી છે.

કયા પરિબળો માઈગ્રેનને વધારે છે?

માઈગ્રેન પાછળ ઘણા ટ્રિગર ફેક્ટર હોઈ શકે છે, જે માથામાં દુખાવો અને અન્ય લક્ષણોને વધારી દે છે. સૌથી સામાન્ય કારણોમાં ઓછી કે વધારે ઊંઘ અને હોર્મોનલ ફેરફારો સામેલ છે. કેટલાક લોકોમાં ખાલી પેટ રહેવું કે વધારે સમય ભૂખ્યા રહેવું પણ માઈગ્રેનનું કારણ બની શકે છે. આ ઉપરાંત, કેટલાક ખાદ્ય પદાર્થો જેમ કે ખૂબ ગળ્યું, વધુ કેફીન, ચોકલેટ, ચીઝ, પ્રોસેસ્ડ ફૂડ અને દારૂ માઈગ્રેનને પ્રોત્સાહન આપે છે. તીવ્ર પ્રકાશ, મોટો અવાજ કે સુગંધ જેવી સંવેદનાઓ પણ માથાના દુખાવાને ટ્રિગર કરી શકે છે. આ ઉપરાંત, હવામાન બદલાવ, ગરમી કે ઠંડીની અચાનક અસર, અને આંખો કે ગરદનમાં વધારે તણાવ પણ માઈગ્રેનના લક્ષણોને વધારી શકે છે. તેથી માઈગ્રેનના દર્દીઓએ પોતાના ટ્રિગર ફેક્ટર ઓળખીને તેનાથી બચવું જોઈએ અને સમયસર નિષ્ણાતની સલાહ લેવી જોઈએ, કારણ કે ઘણીવાર અજાણતામાં થયેલી ભૂલ આ સમસ્યાને વધારી શકે છે.

લક્ષણો અને બચવાના ઉપાયો

અપોલો સ્પેક્ટ્રા હોસ્પિટલમાં વરિષ્ઠ સલાહકાર, ન્યુરોલોજી ડોક્ટર અનિમેષ ગુપ્તાએ જણાવ્યું કે માઈગ્રેનના લક્ષણો સામાન્ય માથાના દુખાવા કરતાં અલગ હોય છે. તેમાં માથાના એક તરફ કે આખા માથામાં તીવ્ર દુખાવો, ઉબકા, ઉલટી, પ્રકાશ કે મોટા અવાજથી પરેશાની, ધૂંધળું દેખાવું અને ક્યારેક-ક્યારેક હાથ-પગમાં નબળાઈ કે સુન્નતા અનુભવવી સામેલ છે. કેટલાક લોકોને ઓરા પણ થાય છે, એટલે કે માથાનો દુખાવો શરૂ થાય તે પહેલાં આંખો સામે ચમકતી રોશની કે ઝબૂકતા ધબ્બા દેખાય છે.

માઈગ્રેનથી બચવા માટે સૌથી જરૂરી છે ટ્રિગર ફેક્ટરની ઓળખ કરવી અને તેનાથી બચવું. તેથી રોજિંદી ઊંઘ પૂરી કરવી, સંતુલિત આહાર લેવો, દિવસમાં યોગ્ય માત્રામાં પાણી પીવું અને તણાવનું વ્યવસ્થાપન કરવું. જો તીવ્ર પ્રકાશ અને મોટા અવાજથી પરેશાની થતી હોય, તો તેનાથી બચવું પણ જરૂરી છે.

ઇમ્યુનિટી બૂસ્ટિંગ જંક ફૂડ્સ: શું આ શક્ય છે? હા! આ રહ્યા ૫ ‘શ્રેષ્ઠ વિકલ્પો’ જે તમને આશ્ચર્યચકિત કરી દેશે

હૃદયના દુશ્મન: મીઠું, ખાંડ, કે લાંબા સમય સુધી બેસવું?

આહારમાં શું ખાવું અને શું નહીં?

ઘણા ફૂડ્સ માઈગ્રેનની સમસ્યાને વધારી શકે છે, તેથી તેને ખાવાથી પરેજી રાખવી જોઈએ. આહારમાં તાજા ફળ અને શાકભાજી, આખા અનાજ, પ્રોટીન યુક્ત આહાર જેમ કે દાળ અને ઇંડા સામેલ કરવા જોઈએ. ડિહાઇડ્રેશનથી માથાનો દુખાવો વધી શકે છે, તેથી યોગ્ય માત્રામાં પાણી પીવો. માઈગ્રેનની સમસ્યા હોય ત્યારે પ્રોસેસ્ડ ફૂડ, પેકેજ્ડ સ્નેક્સ, વધુ ગળ્યું, ચોકલેટ, વધુ કેફીન, દારૂ, ચીઝ અને જૂની કે આથોવાળી વસ્તુઓ ખાવાથી પરેજી રાખવી જોઈએ. આ સાથે જ ધ્યાન રાખો કે વધારે સમય સુધી ભૂખ્યા ન રહો. રોજિંદા સમયે ભોજન અવશ્ય કરો. ચોકલેટ ખાવાથી પણ પરેજી રાખવી જોઈએ, કારણ કે તેમાં ટાયરામિન હોય છે જે માઈગ્રેનને ટ્રિગર કરી શકે છે.

માઈગ્રેનને નિયંત્રિત કરવાની કુદરતી રીતો

માઈગ્રેનને નિયંત્રિત કરવા માટે કુદરતી રીતો અને ઘરેલું ઉપચારો ખૂબ મદદરૂપ થઈ શકે છે. યોગ્ય જીવનશૈલીની સાથે જ તણાવને ઓછો કરવા માટે તમે કેટલાક ઉપાયો અપનાવી શકો છો. આ માટે તમે યોગ, પ્રાણાયામ અને મેડિટેશન કરી શકો છો. માથા પર ઠંડી કે ગરમ શેક કરવાથી દુખાવામાં રાહત મળી શકે છે. પેપરમિન્ટ અને લવંડર ઓઇલની સુગંધથી પણ માઈગ્રેનને ઓછું કરવામાં મદદ મળી શકે છે. કેટલીક હર્બલ ટી જેમ કે આદુની ચા કે કેમોમાઈલ ટી માઈગ્રેનના લક્ષણોને ઓછા કરી શકે છે. જ્યારે દુખાવો વધુ હોય ત્યારે તીવ્ર પ્રકાશ અને ઘોંઘાટથી દૂર રહેવું અને આરામ માટે અંધારા અને શાંત રૂમમાં બેસવું પણ ફાયદાકારક છે.

સામાન્ય માથાનો દુખાવો અને માઈગ્રેન વચ્ચેનો તફાવત

સામાન્ય માથાનો દુખાવો અને માઈગ્રેન વચ્ચેનો તફાવત સમજવો ખૂબ જરૂરી છે. સામાન્ય માથાના દુખાવામાં ઘણીવાર હળવો કે સામાન્ય દુખાવો થાય છે અને સામાન્ય રીતે આખા માથામાં ફેલાય છે. આ ખરાબ જીવનશૈલી, આહાર કે થાકને કારણે થઈ શકે છે અને સામાન્ય રીતે આરામ, પાણી પીવાથી કે હળવી દવા લેવાથી ઠીક થઈ જાય છે. જ્યારે માઈગ્રેનની વાત કરીએ તો તે એક ન્યુરોલોજિકલ કન્ડિશન છે. તેમાં માથાના એક તરફ કે ક્યારેક-ક્યારેક બંને તરફ તીવ્ર અને ધબકતો દુખાવો અનુભવાય છે, સાથે જ કેટલાક અન્ય લક્ષણો દેખાય છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં ધૂંધળું દેખાવા લાગે છે. માઈગ્રેનના હુમલા કેટલાક કલાકો કે ક્યારેક-ક્યારેક આખા દિવસ સુધી રહી શકે છે અને વારંવાર થઈ શકે છે. તેથી માઈગ્રેન અને સામાન્ય માથાના દુખાવાની સારવાર અને બચાવ અલગ હોય છે.

જો માઈગ્રેન હોય તો આ બાબતોનું ધ્યાન રાખો

જો કોઈ વ્યક્તિને માઈગ્રેનની સમસ્યા હોય, તો તેણે પોતાની જીવનશૈલીમાં ફેરફાર કરવો જોઈએ.

• સૌથી પહેલા રોજિંદા યોગ્ય સમયે સૂઓ અને 7 થી 8 કલાકની પૂરી ઊંઘ લો અને સમયસર ભોજન લો.
• યોગ્ય માત્રામાં પાણી પીઓ અને વધારે સમય સુધી ભૂખ્યા ન રહો.
• માઈગ્રેન ટ્રિગર કરનારા ખાદ્ય પદાર્થોથી પરેજી રાખો.
• લાંબા સમય સુધી સ્ક્રીન જોવાનું ટાળો અને આંખોનો થાક ઓછો કરો.
• જો માથાનો દુખાવો શરૂ થઈ જાય, તો શાંત અને અંધારા રૂમમાં આરામ કરો, ઠંડી કે ગરમ શેક કરવો આ દરમિયાન ફાયદાકારક થઈ શકે છે.
• માઈગ્રેનની વારંવારની સમસ્યા હોય કે દુખાવો ખૂબ તીવ્ર હોય, તો તરત જ ડોક્ટરનો સંપર્ક કરો. તેઓ તમારી જરૂરિયાત મુજબ તમને યોગ્ય દવા લેવાની સલાહ આપશે.

ઠંડો શેક માથાની નસોને આરામ આપે છે, જેનાથી સોજો અને દુખાવો ઓછો થાય છે. ઠંડો શેક લગાવવાથી માંસપેશીઓને આરામ મળે છે અને માથામાં ઠંડક લાગવાથી માનસિક તણાવ ઓછો થાય છે, જેનાથી માઈગ્રેનના દુખાવાને ઓછો કરવામાં મદદ મળે છે. આ માટે તમે કોલ્ડ પેકનો ઉપયોગ કરી શકો છો. પરંતુ ધ્યાન રાખો કે કપડામાં લપેટીને લગાવો જેથી ત્વચાને નુકસાન ન થાય. આ ઉપરાંત, ગરમ શેક પણ માંસપેશીઓને આરામ આપે છે અને તણાવ અને બેચેનીને ઓછી કરે છે, જેનાથી દુખાવામાં રાહત મળી શકે છે. ગરદન, ખભા કે કપાળના પાછળના ભાગોમાં શેક કરી શકો છો. ધ્યાન રાખો કે ગરમ શેક વધારે ન હોય, તેનાથી ત્વચા દાઝી શકે છે.

માઈગ્રેનની સમસ્યાથી સંપૂર્ણપણે છુટકારો મેળવી શકાતો નથી, પરંતુ તેનાથી બચી શકાય છે. આ માટે તમારે ડોક્ટર દ્વારા જણાવેલ આ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. જો તમને માથાના એક તરફ ખૂબ તીવ્ર અને વારંવાર દુખાવો થતો હોય અને ઉપર આપેલા લક્ષણો દેખાતા હોય, તો તમારે કોઈ ન્યુરોલોજિસ્ટની સલાહ ચોક્કસ લેવી જોઈએ, કારણ કે જો તેની સારવાર સમયસર શરૂ ન કરવામાં આવે, તો ક્રોનિક માઈગ્રેનની સમસ્યા થઈ શકે છે. માથાનો દુખાવો કે તેમાં દેખાતા અન્ય લક્ષણોને કારણે વ્યક્તિને રોજિંદા કામ કરવામાં પરેશાની થઈ શકે છે. આ સાથે જ ધૂમ્રપાન અને વધારે દારૂ પીવાથી પણ પરેજી રાખો. ઘણીવાર આ પણ માઈગ્રેન અને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.