સૂતા પહેલાં ગાયનું દૂધ પીવું વધુ સારું છે કે ભેંસનું? કયા દૂધથી તમને વધુ ફાયદા મળી શકે છે, ચાલો જાણીએ આ વિશે આયુર્વેદ શું કહે છે.
દૂધને સંપૂર્ણ આહાર (Complete Food) માનવામાં આવે છે. ખાસ કરીને આપણા દેશમાં મોટાભાગના લોકો રાત્રે સૂતા પહેલાં દૂધ પીવાનું પસંદ કરે છે. તેનાથી શરીરને પોષણ મળે છે, શરીર રિલેક્સ થાય છે અને ઊંઘ પણ સારી આવે છે. જોકે, આ અંગે લોકોના મનમાં એક સવાલ પણ હોય છે કે, સૂતા પહેલાં ગાયનું દૂધ પીવું સારું છે કે ભેંસનું? ગાય કે ભેંસ, કોના દૂધથી તમને વધુ ફાયદા મળી શકે છે, ચાલો જાણીએ આ અંગે આયુર્વેદ શું કહે છે.
ગાયનું દૂધ
ખાસ વાતચીત દરમિયાન જીવા આયુર્વેદના નિર્દેશક અને જાણીતા આયુર્વેદાચાર્ય ડૉ. પ્રતાપ ચૌહાણે જણાવ્યું કે, આયુર્વેદ અનુસાર ગાયનું દૂધ હળવું અને સરળતાથી પચી જાય તેવું હોય છે.
- તેનો સ્વાદ મીઠો અને સ્વભાવે શીતળ (ઠંડું) હોય છે, જે શરીર અને મન બંનેને આરામ આપે છે અને ઊંઘને ઊંડી તથા શાંતિપૂર્ણ બનાવે છે.
- આ ઉપરાંત, રાત્રે ગાયનું દૂધ પીવાથી વાત દોષ શાંત થાય છે, જેનાથી બેચેની, ચિંતા અને અનિદ્રા જેવી સમસ્યાઓમાં રાહત મળે છે.
ભેંસનું દૂધ
- ભેંસના દૂધ વિશે વાત કરતાં ડૉ. ચૌહાણે જણાવ્યું કે, ભેંસનું દૂધ ગાયના દૂધની તુલનામાં વધુ જાડું (ગાઢું) અને ભારે હોય છે.
- તેમાં ચરબી (વસા)નું પ્રમાણ વધુ હોય છે, તેથી તે શરીરને વધુ શક્તિ અને સહનશક્તિ આપે છે.
- આ દૂધ ખાસ કરીને એવા લોકો માટે સારું માનવામાં આવે છે જેઓ વધુ શારીરિક મહેનત કરે છે અથવા જેમને શરીરને મજબૂત બનાવવાની જરૂર છે.
- ભેંસનું દૂધ પિત્ત દોષને સંતુલિત કરવામાં મદદ કરે છે અને શરીરને ઠંડક આપે છે.
- પરંતુ તેનો ભારેપણાને કારણે તે પચાવવામાં મુશ્કેલ થઈ શકે છે, ખાસ કરીને એવા લોકો માટે જેમની પાચન શક્તિ નબળી છે.
શું છે વધુ સારું?
- આયુર્વેદાચાર્યના મતે, જો તમને હળવી ઊંઘ, તણાવ અથવા બેચેનીની સમસ્યા છે, તો ગાયનું દૂધ વધુ સારું રહેશે.
- જો તમારું શરીર મજબૂત છે, પાચન સારું છે અને તમને તાકાતની જરૂર છે, તો મર્યાદિત માત્રામાં ભેંસનું દૂધ પણ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે.
- જે લોકોને ધીમું પાચન, વારંવાર શરદી-ખાંસી થતી હોય અથવા વજન વધવાની વૃત્તિ હોય, તેમણે રાત્રે ભેંસનું દૂધ પીવાનું ટાળવું જોઈએ.
આ નાની-નાની બાબતો પર ધ્યાન આપીને તમે તમારા માટે યોગ્ય પોષણ પસંદ કરી શકો છો. જોકે, ધ્યાન રાખો કે દૂધ હંમેશાં હૂંફાળું પીવું. સહેજ ગરમ કરીને પીવાથી દૂધની અસર વધુ સારી થાય છે. સ્વાદ અને ફાયદા વધારવા માટે તેમાં એક ચપટી જાયફળ અથવા ઇલાયચી પણ ઉમેરી શકાય છે.
