સુપ્રીમનો સ્પષ્ટ આદેશ: ‘રસ્તાઓ પર કૂતરા ન દેખાય, શેલ્ટર હોમમાં રાખો’! જાહેર સુરક્ષા પર મોટો નિર્ણય.
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે કૂતરાઓનું રસીકરણ (Vaccination) અને નસબંધી (Sterilization) કરીને તેમને શેલ્ટર હોમમાં રાખવા. કોર્ટે 8 અઠવાડિયામાં તેના આદેશને લાગુ કરવા માટે જણાવ્યું છે.
રખડતા કૂતરાઓના મામલે સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવાર (7 નવેમ્બર, 2025) ના રોજ ત્રણ આદેશો આપ્યા છે.
સુપ્રીમ કોર્ટના ત્રણ મુખ્ય આદેશો
પહેલો આદેશ: એમિકસ ક્યૂરી રિપોર્ટ અને હાઈવે પર નિયંત્રણ
કોર્ટે કહ્યું કે એમિકસ ક્યૂરીના રિપોર્ટ પર રાજ્યો કામ કરે અને એફિડેવિટ (સોગંદનામું) દાખલ કરે. આ ઉપરાંત, કોર્ટે કહ્યું કે રસ્તાઓ પર રખડતા પશુઓને લઈને રાજસ્થાન હાઈકોર્ટનો આદેશ આખા દેશમાં લાગુ કરવો.
- હાઈવે અને રસ્તાઓ પરથી રખડતા પશુઓને હટાવો.
- તેમને આશ્રય સ્થળ (Shelter Home)માં રાખો.
- નગર નિગમ પેટ્રોલિંગ ટીમ બનાવે અને 24 કલાક દેખરેખ રાખે.
- કોર્ટે હેલ્પલાઈન નંબર જાહેર કરવાનો પણ આદેશ આપ્યો છે.
બીજો આદેશ: શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં પ્રતિબંધ
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ, સ્પોર્ટ્સ કોમ્પ્લેક્સ, હોસ્પિટલ, બસ અડ્ડાઓ, રેલવે સ્ટેશનમાં વાડ લગાવીને અને અન્ય ઉપાયો અપનાવીને ત્યાં રખડતા કૂતરાઓને પ્રવેશતા અટકાવો.
- ત્યાં રખડતા કૂતરાઓને ન રહેવા દો.
- તેમનું રસીકરણ અને નસબંધી કરીને શેલ્ટર હોમમાં રાખો.
કોર્ટે 8 અઠવાડિયામાં પોતાના આદેશને લાગુ કરવા માટે જણાવ્યું છે.
કોર્ટની નારાજગી
11 ઓગસ્ટના રોજ જસ્ટિસ જે.બી. પારડીવાલા અને જસ્ટિસ આર. મહાદેવનની બેન્ચે કૂતરા કરડવાની ઘટનાઓ પર સખત વલણ અપનાવતા દિલ્હી, નોઈડા, ગાઝિયાબાદ, ગુરુગ્રામ અને ફરીદાબાદમાં તમામ રખડતા કૂતરાઓને શેલ્ટર હોમમાં બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો. એનિમલ લવર્સ આના વિરોધમાં સુપ્રીમ કોર્ટ પહોંચ્યા અને ચીફ જસ્ટિસ સમક્ષ મામલો રાખ્યો, જેના પછી મામલો ત્રણ જજોની બેન્ચને મોકલવામાં આવ્યો.
ત્રણ જજોની બેન્ચે જૂના આદેશને બદલીને દિલ્હી-એનસીઆરમાં રખડતા કૂતરાઓને પકડીને નસબંધી અને રસીકરણ કરવા અને તેમને તેમના વિસ્તારમાં પાછા છોડવાનો આદેશ આપ્યો હતો. સાથે જ કોર્ટે 22 ઓગસ્ટના રોજ સુનાવણીનો વ્યાપ વધારીને વિવિધ હાઈકોર્ટ્સમાં પેન્ડિંગ કેસોને પોતાની પાસે ટ્રાન્સફર કર્યા અને રાજ્યોને સોગંદનામું દાખલ કરવા કહ્યું, પરંતુ બે મહિનામાં માત્ર બે રાજ્યોએ જ સોગંદનામું દાખલ કર્યું.
ન્યાયાધીશોએ આ વાત પર આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું કે તેમના નોટિસના જવાબમાં 2 રાજ્યો સિવાય કોઈએ સોગંદનામું દાખલ કર્યું નથી. એટલું જ નહીં, દિલ્હી સરકારનું પણ સોગંદનામું દાખલ થયું નથી. માત્ર એમસીડી (દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન) એ જ તેને દાખલ કર્યું છે.
27 ઓક્ટોબરના રોજ થયેલી સુનાવણીમાં કોર્ટે કહ્યું કે આખા દેશમાં સતત કૂતરાઓ સંબંધિત ઘટનાઓ થઈ રહી છે. દુનિયામાં ભારતની ખરાબ છબી બનાવવામાં આવી રહી છે. આવામાં રાજ્ય સરકારોનું ઢીલું વલણ ખોટું છે. કોર્ટે રાજ્યોનો જવાબ દાખલ ન થવા પર નારાજગી વ્યક્ત કરતા કહ્યું કે શું રાજ્યના અધિકારીઓ અખબાર નથી વાંચતા કે સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ નથી કરતા? જો તેમના ટેબલ સુધી આદેશની નકલ ન પહોંચી હોય, તો પણ આ મહત્વપૂર્ણ મામલાની જાણકારી તેમને જરૂર મળી ગઈ હશે.
