Pilot Umang Jani explanation: 12 જૂનનો ભયાનક બનાવ અને પ્રાથમિક તારણો
Pilot Umang Jani explanation: 12 જૂન, 2025ના રોજ અમદાવાદના આકાશમાં સર્જાયેલી વિમાન દુર્ઘટનાને એક મહિનો પૂરો થયો છે. એ દિવસે બોઈંગ 787 ડ્રિમલાઈનર પ્લેન ધડાધડ ધરતી પર આવી પડ્યું હતું. હવે આ મામલે સરકારના એર ક્રેશ તપાસ પેનલ – AAIB દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલ પ્રાથમિક રિપોર્ટમાં ખાસ મુદ્દાઓ ઉલ્લેખવામાં આવ્યા છે. આ રિપોર્ટને પાયલટ ઉમંગ જાનીએ એકદમ સરળ ભાષામાં સમજાવ્યો છે.
વિમાન એકદમ ઊંચે ગયું અને અચાનક નીચે આવ્યુ, કેમ?
ઉમંગ જાનીએ વાત કરતા જણાવ્યું કે જે વીડિયો સામે આવ્યો તેમાં સ્પષ્ટ હતું કે પ્લેન પહેલા થોડું ઊંચે ગયેલું, પછી થોડા સેકંડ સ્થિર રહીને સીધું જમીન પર આવી પડ્યું. આથી આ સ્પષ્ટ થાય છે કે પ્લેનને એ જરૂરિયાત મુજબનો thrust મળ્યો ન હતો. thrust એટલે એ શક્તિ કે જેના આધારે વિમાન ઊંચે ઉડે છે. જ્યારે એન્જિન સુધી પૂરતું ફ્યુઅલ ન પહોંચે તો thrust ઘટે છે અને વિમાન નીચે આવી જાય છે.
બન્ને એન્જિન એકસાથે બંધ થયા?
ઉમંગ જાનીએ રિપોર્ટને આધારિત કરીને જણાવ્યું કે રિપોર્ટ પ્રમાણે બંને એન્જિન એકસાથે બંધ થઈ ગયા હતા. સામાન્ય રીતે પ્લેનમાં બન્ને એન્જિન જુદા જુદા સિસ્ટમ્સથી કંટ્રોલ થાય છે. એટલે બંનેના એકસાથે ફેલ થવા પાછળ કોઈ સીરીયસ મેકેનિકલ અથવા ટેકનિકલ ખામી હોવી જોઈએ.
ફ્યુઅલ કટઓફ સ્વિચનું કાર્ય અને શક્યતાઓ
પ્લેનના ફ્યુઅલ કટઓફ સ્વિચને લઈને ઉમંગ જણાવે છે કે આ સ્વિચ મેન્યુઅલી ઓપરેટ થતો હોય છે – તે સ્વતંત્ર રીતે સહેજ હલવાથી ચાલુ ન થઈ જતો હોય. એટલે આ સ્વિચના ખોટા ઓપરેશનની શક્યતા ઓછી છે. તેમ છતાં વિમાનના અન્ય ઓટોમેટિક સિસ્ટમ પણ ક્યારેક ક્રિટિકલ ડેટા મળતાં આ પ્રકારનું કાર્ય કરે છે.
બોઈંગ 737 અને 787 ડ્રિમલાઈનરમાં તફાવત
જોકે ઉમંગ જાની દ્વારા કરવામાં આવેલું ડેમો એક બોઈંગ 737 પ્લેનના કોકપિટમાં કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ દુર્ઘટનાગ્રસ્ત પ્લેન બોઈંગ 787 ડ્રિમલાઈનર હતું. તેઓ જણાવે છે કે બંને પ્લેન વચ્ચે ડિઝાઇન અને કંટ્રોલ સિસ્ટમમાં ખાસ તફાવત હોય છે. તેથી 737માં સમજાવેલા મેકેનિઝમને 787 પર સીધો લાગુ કરી શકાતો નથી, પણ મૂળભૂત સિદ્ધાંતો સમાન રહે છે.
રિપોર્ટ તો પ્રાથમિક છે, અંતિમ પરિણામો રાહે છે
પાયલટ ઉમંગ જાની ભારપૂર્વક કહે છે કે હાલનો રિપોર્ટ “પ્રાથમિક” છે અને હજી આખી તપાસ ચાલે છે. અંતિમ રિપોર્ટ પછી જ ખરા કારણો સામે આવશે. તેમ છતાં હાલના રિપોર્ટ પરથી એટલું તો સ્પષ્ટ છે કે વિમાનના એન્જિન સુધી ફ્યુઅલ ન પહોંચવાને કારણે જ ક્રેશ થયું હતું.
મોતનો આંકડો હ્રદયવિદારી રહ્યો
આ દુર્ઘટનામાં કુલ 260 લોકોના મોત થયાનું નિમિત્તું થયું છે. પ્લેનમાં રહેલા 242 પૈકી 241 મુસાફરોના તથા ક્રૂ મેમ્બર્સ અને પાયલટ સહિતના મોત થયા હતા. માત્ર એક મુસાફર જીવતો બચી ગયો હતો, જ્યારે જમીન પર રહેલા 19 લોકોના મોત થયા હતા.
AAIB દ્વારા રજૂ કરાયેલો રિપોર્ટ હજુ આખો નથી. પરંતુ ટેકનિકલ દ્રષ્ટિએ જોવાનું હોય તો ફ્યુઅલ સપ્લાયની સમસ્યા સૌથી મોટું કારણ બની શકે છે. આવનારા દિવસોમાં અંતિમ રિપોર્ટ વધુ સ્પષ્ટતા કરશે કે શું માનવ ભૂલ હતી કે ટેકનિકલ ફેલ્યૂર.
