બિહારમાં NDAની એકતરફી જીત: જાણો નીતિશ કુમારની કઈ યોજનાઓએ રાજ્યમાં લાવી ‘બહાર’!
બિહારમાં વધુ એક વખત નીતિશ કુમારની સરકાર બનવી નિશ્ચિત છે. ગત વખતે ૫૦થી ઓછી બેઠકો પર સમેટાઈ ગયેલી JDU આ વખતે ૮૦ બેઠકો પર મજબૂત લીડ જાળવી રાખી છે. આ પ્રચંડ જીતનું સૌથી મોટું કારણ મહિલાઓ અને યુવાનોને સાધનારી યોજનાઓ છે. ‘૧૦ હજારની યોજના’, સાયકલ વિતરણ અને દારૂબંધી જેવા નિર્ણયોએ ‘સાઇલન્ટ વોટર’નો વિશ્વાસ જીત્યો, જેના કારણે NDAને જબરદસ્ત સફળતા મળી રહી છે.
બિહારના રાજકીય મેદાનમાંથી જે પરિણામો અને વલણો સામે આવી રહ્યા છે, તે ઘણા લોકો માટે ચોંકાવનારા હોઈ શકે છે. જે JDU ગત વખતે ૫૦ બેઠકોના આંકડાથી પણ નીચે રહી ગઈ હતી, તે જ પાર્ટી આ વખતે ૮૦ બેઠકો પર મજબૂત લીડ બનાવીને બેઠી છે. આ એક એવી વાપસી છે જેણે રાજકીય વિશ્લેષકોને પણ વિચારવા મજબૂર કર્યા છે. સવાલ છે, આ કેવી રીતે થયું? તેનો જવાબ નીતિશ કુમારના ૨૦ વર્ષના કાર્યકાળના બ્લુપ્રિન્ટમાં છુપાયેલો છે. આ સમગ્ર ચૂંટણીમાં નીતિશ કુમાર એક ‘સ્કીમ પુરુષ’ની છબી તરીકે ઊભરી આવ્યા છે. તેમની યોજનાઓનો જાદુ મતદારો, ખાસ કરીને મહિલાઓના માથે ચડીને બોલ્યો છે.
‘જીવિકા દીદીઓ’ પાસેથી JDUને મળ્યું જીવન
જો આ ચૂંટણીની જીતનો શ્રેય કોઈ એક વર્ગને આપવાનો હોય, તો તે બિહારની મહિલાઓ છે. નીતિશ કુમારે પોતાના કાર્યકાળની શરૂઆતથી જ મહિલાઓ પર ખાસ ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું.
સાયકલ અને યુનિફોર્મ યોજના (૨૦૦૬): આની સૌથી મોટી મિસાલ ૨૦૦૬માં શરૂ થયેલી સાયકલ અને યુનિફોર્મ યોજના બની. જ્યારે બિહારના રસ્તાઓ પર છોકરીઓ સાયકલ ચલાવીને સ્કૂલે જવા લાગી, ત્યારે તે તસવીર માત્ર એક યોજનાની સફળતા નહીં, પણ એક સામાજિક પરિવર્તનનો પોસ્ટર બની ગઈ.
૫૦% અનામત: ૨૦૦૬માં પંચાયતી રાજ અધિનિયમ દ્વારા પંચાયતો અને શહેરી સંસ્થાઓમાં મહિલાઓને ૫૦ ટકા અનામત આપવામાં આવ્યું. આ પગલાથી જમીની સ્તરે મહિલાઓની રાજકીય ભાગીદારી સુનિશ્ચિત થઈ.
ચૂંટણી પહેલાનો માસ્ટરસ્ટ્રોક: ‘૧૦ હજારની યોજના’
ચૂંટણી પહેલા આવેલો માસ્ટરસ્ટ્રોક હતો ‘૧૦ હજારની યોજના’ (મુખ્યમંત્રી મહિલા રોજગાર યોજના). સરકાર દ્વારા સેલ્ફ-હેલ્પ ગ્રુપ સાથે જોડાયેલી ૧.૩૦ કરોડ ‘જીવિકા દીદીઓ’ના ખાતામાં સીધા ₹૧૦-૧૦ હજાર ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા. ૧.૪ કરોડથી વધુની કુલ સંખ્યા ધરાવતી આ મહિલાઓ, રાજ્યની લગભગ ૩.૫ કરોડ મહિલા મતદારોનો ૪૦ ટકા હિસ્સો છે. આ સ્કીમે મહિલા વોટબેંકને મજબૂતીથી JDU તરફ લામબંધ કરી દીધું.
દારૂબંધીથી ગ્રામીણ મહિલાઓનો મળ્યો સાથ
નીતિશ કુમારની રાજકીય સફરમાં ૪ એપ્રિલ ૨૦૧૬નો દિવસ હંમેશા યાદ રહેશે, જ્યારે તેમણે રાજ્યમાં સંપૂર્ણ દારૂબંધી લાગુ કરી. આ નિર્ણયની ટીકા પણ થઈ, પરંતુ ગ્રામીણ બિહારમાં મહિલાઓ વચ્ચે, નીતિશ કુમારની છબી એક મોટા સમાજ સુધારકની બની ગઈ. આ એક નિર્ણયે મહિલા મતદારો વચ્ચે તેમની સ્વીકાર્યતા એટલી મજબૂત કરી દીધી કે તે આજ સુધી કાયમ છે.
યુવાનો માટે ભથ્થું અને ₹૪ લાખની ક્રેડિટ કાર્ડ યોજના
નીતિશ કુમારે મહિલાઓની સાથે-સાથે રાજ્યના યુવાનોને પણ સાધવામાં કોઈ કસર છોડી નથી.
મુખ્યમંત્રી નિશ્ચય સ્વયં સહાયતા ભથ્થા યોજના (૨૦૧૬): ૨૦ થી ૨૫ વર્ષના બેરોજગાર યુવાનોને, જેઓ ૧૨મું પાસ છે અને આગળ અભ્યાસ નથી કરી રહ્યા, તેમને બે વર્ષ સુધી માસિક ₹૧,૦૦૦ ની નાણાકીય સહાય આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી.
સ્ટુડન્ટ ક્રેડિટ કાર્ડ: આ યોજના હેઠળ વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ₹૪ લાખ સુધીની વ્યાજમુક્ત શિક્ષણ લોન આપવાની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી.
₹૧,૧૦૦ પેન્શન અને ૧૨૫ યુનિટ મફત વીજળી
સામાજિક સુરક્ષા પેન્શન: પેન્શનની રકમ ₹૪૦૦ થી વધારીને સીધી ₹૧,૧૦૦ કરવામાં આવી, જેનાથી એક કરોડથી વધુ લાભાર્થીઓને ફાયદો મળ્યો.
મફત વીજળી: ઓગસ્ટ ૨૦૨૫ થી ઘરેલુ ગ્રાહકોને ૧૨૫ યુનિટ મફત વીજળી આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી.
આ બધી યોજનાઓ નીતિશ કુમારની સંતુલિત ચૂંટણી રણનીતિનો ભાગ હતી, જેના દમ પર તેમણે બિહારના સામાન્ય માણસનો વિશ્વાસ જીત્યો અને JDUની આટલી દમદાર વાપસી સુનિશ્ચિત કરી.
